|
[cam tuğla sayısı x cam tuğla boyutu] + [derz sayısı x fuga genişliği] + [beton çerçeve genişliği x2] +[(metal U profil + kayma ve genleşme derzleri ) x 2]
|
Cam Tuğla Boyutu
|
190 x 190 x 80 mm
|
|
Fuga Genişliği
|
En az 10 mm
|
|
Beton Çerçeve
|
Genişlik en az 50 mm, En fazla 100 mm
|
|
Metal U Profil
|
Et Kalınlığı 3 - 5 mm
|
|
Kumlanmamış Bitümlü Karton
|
Kalınlık 1,5 - 2 mm
|
|
Genleşme Köpüğü
|
Kalınlık 10 - 20 mm
|
|
|
|
|
|
|
2. Uygulamada Kullanılan El Aletleri
|
|
|
|
1. Duvarcı malası
|
6. Paslanmaz vida (çapı 8 mm)
|
|
2. Su terazisi
|
7. Darbeli matkap
|
|
3. Duvarcı ipi ve çekül
|
8. Lastik çekiç (tuğlaları yerleştirmek için)
|
|
4. Sünger
|
9. Lastik spatula
|
|
5. Dübel (çapı 10 mm)
|
10. Çekül
|
|
3. Uygulama İçin Gerekli Malzemeler
|
- Cam Tuğla (190 x 190 x 80 mm)
- Metal Çerçeve Çelik veya paslanmaya karşı önlem alınmış metal U profiller, 50/90/50/3 mm, veya 50/90/50/5 mm
- Portland çimento Cam tuğla duvarın örülmesinde kullanılacaktır.
- Beyaz Portland çimento veya hazır fuga dolgu malzemesi Fugaların doldurulmasında kullanılacaktır.
- Tabii kum Duvar yapım harcına ort. 3 mm'lik, fuga dolum harcına ort. 1 mm'lik ince kum kullanılmalıdır.
- q 6 mm'lik galvanizli donatı demiri eni veya yüksekliği 1,5 m'den az olan cam tuğla duvarlar demirsiz örülebilmekle beraber, donatı demiri kullanılması prensipte tercih edilmelidir.
- Fuga ayırıcı (spacer) cam tuğla duvar fuga aralıklarının eşit genişlikte olmasını sağlar.
- Genleşme köpüğü cam tuğla duvarın genleşebilmesi için 10 -20 mm kalınlığında PVC veya polietilen köpük levha -yatay kayma ve genleşme derzlerinde yüksek dansiteli sert; düşeyde düşük dansiteli daha yumuşak - tavsiye edilmektedir.
- Kumlanmamış bitümlü karton metal çerçevenin taban profilinin taban ve yanal iç yüzeyleri ileçerçevenin yan ve üst profillerinin iç yüzeylerine yerleştirilecektir.
- Elastik macun düşey ve yatay, kayma ve genleşme derzleri için fuga dolgu malzemesi
- Beton katkı maddeleri harcın yumuşaklığını sağlamak için, soğuk iklim bölgelerinde prizi hızlandırıcı maddeler katılabilir. Kullanılan beton katkı maddeleri çimentonun ağırlığının %20' sini aşmamalıdır. Harcın içine "dondan koruyucu malzeme "ilave edilmemelidir.
- Renksiz koruyucu malzeme dış hava şartlarına maruz kalacak fugalara çekilecektir.
|
|
|
|
4. Cam Tuğla Duvar Yapım Tekniği
|
- Geleneksel uygulamalarda cam tuğla derzlerinde çimento + kum harcı kullanılır.
- Cam tuğla duvar yatay yüklerin karşılanması amacıyla, yeterli dayanıma sahip karşılıklı en az iki mesnede düşeyve yatay, kayma ve genleşme derzleri yardımıyla bitiştirilerek tutturulmalıdır.
|
|
Sadece tek taraftan tutturulan bağımsız duvarların yatay yüklere dayanımı mutlaka bir inşaat mühendisi tarafındankontrol edilmelidir. Kayma ve genleşme derzleri sıcaklık değişimleri, yükler v.s. durumlarda duvarın serbestçe hareketetmesini sağladığından yapıda kullanılacak elemanlar derzlerin işlevlerini asla engellememelidir. Kayma ve genleşme derzlerine nemin ulaşmasını engellemek için beton çerçeve ile cam birleşimleri en az 10 mm genişlikteki elastik dolgumalzemeyle sızdırmaz hale getirilmelidir. Cam tuğla duvarın yanları ile üstündeki genleşme derzlerine 10-20 mm kalınlığında sert genleşme köpüğü (Ö. PVC veya poliüretan levha) , kayma derzlerine ise kumlanmamış bitümlü karton yerleştirilmelidir. Yatay genleşme derzlerinde yüksek dansiteli sert, düşeyde ise düşük dantiseli daha yumuşak genleşme köpüğü ile duvarın oturacağı tabanda yeterli taşıma gücüne sahip iki kat kumlanmamış bitümlü kartonla oluşturulmuş kayma derzi tavsiye edilmektedir.
|
|
|
- Yüksekliği veya uzunluğu 6.00 m'yi veya alanı 15 m2 'yi aşan cam tuğla duvarlar taşıyıcı eleman ve/veya genleşme ve kayma derzleri ile sınırlandırılmalıdır. Duvar bütününün öngörülen tasarım yüklerine karşı dayanıklılığı ayrıca irdelenmelidir.
Cam tuğla duvar yapımında donatı demirlerinin adet ve dağılımında statik hesaplamalar belirleyicidir. Kenar ölçüleri1.5 m'den küçük olan cam tuğla duvarlar donatısız yapılabilir, ancak bunlar 0,8 kN/m2 rüzgar yüküne kadardayanıklıdır. Donatı demirleri cam tuğlalarla temas etmemeli, paslanmayı önlemek için tercihen galvanizli demir veya çelik kullanılmalıdır. Bunların temin edilemediği durumlarda donatı demirleri kullanılmadan önce çimento şerbetine -çimentolu su- daldırılmalıdır.
|
Derzler
|
Cam Tuğla
Derinliği
(mm)
|
Duvar Ölçüsü
|
Rüzgar Yükü
(KN/m2)
|
|
Kısa Kenar
(m)
|
Uzun Kenar
(m)
|
|
Sürekli
|
> 80
|
<1,5
|
< 1,5
|
< 0,8
|
| |
|
- Cam tuğla duvar yapımı için şantiyede harç hazırlanabileceği gibi, istenen niteliklere uygun hazır harç da kullanılabilir. Derz harcı ile fuga harcının yapışmasını tam sağlamak için fuga harcı duvarın örülmesinden hemen sonra uygulanmalıdır. Cam tuğla duvarın dışa bakan yüzündeki fuga harcı prizini aldıktan sonra üzerine koruyucu ve su emmeyen bir malzeme sürülmelidir.
- Cam tuğlalara asla sert aletlerle vurmamalı, sadece lastik çekiçle hafifçe vurularak hizaya ve şakule getirilmelidir.
- Cam tuğla duvarlar yüksek basınç dayanımına rağmen kendi yükleri dışında yük almamalıdır. Birkaç katı birden giydiren uygulamalarda yatay yükleri yapıya aktaran bağlantı elemanlarına ihtiyaç vardır.
- Cam tuğla duvarlar yeterli taşıma gücüne sahip, eğilme ve bükülmeye direnci yüksek taban üzerine oturtulmalıdır. Kiriş, hatıl ve benzeri yapı elemanları üzerine oturtulan, uzun kenarı 1.5 m'den fazla cam tuğla duvarlar için mutlaka donatı demirli (2 x q 6 mm) beton alt çerçeve oluşturulmalıdır. Cam tuğla duvarın daha da sağlam olabilmesi için çelik veya paslanmaya karşı önlem alınmış galvanizli metal U-profilli beton çerçeve tercih edilmelidir.
- Duvarların rüzgar yüklerine dayanımı DIN 1055 bölüm 4; diğer yatay yüklere dayanımı ise, DIN 1055 bölüm 3'e göre belirlenmeli; 25 m'den yüksek uygulamalarda blokların taşıma güçleri ayrıca dikkatle yeniden gözden geçirilmeli veya test edilmelidir.
|
5. Standart Bir Cam Tuğla Duvar Uygulaması
|
|
|
- Metal U- profille uygulama :
- Metal U-profiller projede saptanan ölçülerde kesilerek dört köşesinden metal köşebentlerle kaynaklanır, vidalanır veya perçinlenir. Profil tabanlarında max. 50 cm ara ile delikler açılır.
- Metal çerçeve yatay ve düşey konumu kontrol edilerek inşaat boşluğuna yerleştirilir ve sabitlenir.
- Deliklerden darbeli matkap sokularak vidaların boyuna uygun derinlikte, 10 mm'lik delikler açılır,buralara 10 mm'lik dübeller yerleştirilerek, çerçeve 8 mm'lik paslanmaz vidalarla sabit yapı elemanlarına tutturulur.
- Metal çerçeve üzerinde tuğla ve fuga mesafeleri (190 mm tuğla + en az 10 mm fuga genişliği) yukardan aşağıya doğru işaretlenerek, duvar örülürken çekilecek yatay ipin yerleri belirlenmiş olur.
- Metal çerçevenin taban profilinin taban ve yanal iç yüzeyleri U biçiminde, 2 kat kumlanmamış bitümlü karton kayma bandıyla kaplanır.
- Metal çerçevenin yan ve üst profillerinin iç yüzeyine 10mm kalınlığında PVC veya polietilen genleşme köpüğü yerleştirildikten sonra taban ve yanal iç yüzeyleri kumlanmamış bitümlü karton kayma bandı ile kaplanır.
- Metal çerçevenin taban profili içine harç dökülür ve 6'lık iki adet donatı demiri çerçevenin içine girecek kadar uzatılır ve üzerine tekrar harç dökülerek düzlenir. Fuga ayırıcılar (spacer) yerleştirildikten sonra cam tuğlaların ilk sırası dizilir. Düşey ve yatay derzlere en az 10 mm, beton çerçeveye en az 50 mm, en çok 100 mm genişliği sağlayacak şekilde harç koyulur.
- İlk cam tuğla sırasının dizilmesinden sonra, lastik çekiçle tuğlaların üst kenarlarına hafifçe vurularak ip ile hizalanmaları sağlanır.Tuğlaların ortasındaki ek yerlerine vurmamaya dikkat etmelidir.
- Düşey derzler arasına düşey donatı demirleri yerleştirilerek duvar örülmesine devam edilir.
- Yatay donatı demirleri, özel uygulamaların dışında, her üç cam tuğla sırasında ikişer ve demirler arasındaki mesafe 50 mm'yi aşmayacak şekilde; düşey donatı demirleri ise, her düşey derze birer tane olmak üzere döşenmelidir. Yapı dış yüzündeki uygulamalarda demirler dışardan 20mm, yapı içindeki uygulamalarda 15mm mesafede olmalı, harcın demiri tamamen örtmesine ve demirlerin hiçbir şekilde cam tuğlalara temas etmeyecek şekilde, tuğladan 5 mm mesafede olmasına dikkat edilmelidir.
- Metal U-profil içine dökülecek harç, bir ölçü Portland çimento, üç ölçü kum (4 mm çapında elenmiş ve yıkanmış),karışımı işlemeye yetecek kadar su ile hazırlanır. Suyun miktarı harcı nemli toprak kıvamında ıslatacak şekilde ayarlanmalıdır. Harç avuç içine alınıp sıkıştırıldığında dağılırsa fazla kuru, şeklini kaybederse fazla ıslak demektir. Harcın yumuşaklığını sağlamak için kullanılan sönmüş kireç veya tras ile, soğuk ve ağır hava şartlarında prizi hızlandırıcı beton katkı maddeleri çimentonun ağırlığının %20'sini aşmamalıdır. Harcın içine "dondan koruyucu malzeme" ilave edilmemelidir. Aşırı soğuk (+50C'dan düşük) ve aşırı sıcakta duvar yapımından kaçınılmalıdır.
- Duvar örülürken cam tuğlaların arasındaki 10 mm mesafenin düzgünlüğü için fuga ayırıcılar kullanılabilir. Fuga dolgu harcı, bir ölçü beyaz Portland çimento, üç ölçü kum (1 mm çapında elenmiş ve yıkanmış),su ile hazırlanarak duvar yapımının bitmesinden 24 saat sonra uygulamasına başlanır.
- Duvar örülürken fuga derinliğinin en az 10 mm olmasına dikkat edilmelidir. Fuga ayırıcıların kulakçıkları fuga dolgusu yapılmadan önce koparılmalıdır. Fugalarda beyaz çimento harcı kullanılacaksa, özel katkı maddeleri yardımıyla hızlı kuruması önlenmelidir. Fugalarda hazır mastik dolgu malzemeleri de kullanılabilir.
- Fuga dolgu harcı, fuga demiri veya lastik spatula yardımıyla uygulanır. Fuga dolgusunun yapılmasından sonra tuğlalar nemli bir süngerle silinip kuru bezle parlatılır. Fuga dolguları tamamen kuruduktan sonra, fuga yüzeyleri hava şartlarına karşı koruma sağlayan silikon veya benzeri yalıtıcılarla korunur.
Metal U- profilsiz uygulama :
Özel detaylarla cam tuğla duvarlar içinde kapılar, havalandırma pencereleri ile posta kutusu ve kapı zili boşlukları bırakılabilir.
|
|
|
|
|
|